آشنایی با ساز تار

تار از سازهای زهی و ایرانی است . که با مضراب نواخته می‌شود.این ساز در ایران و برخی مناطق دیگر خاورمیانه مانند تاجیکستان، جمهوری آذربایجان و ارمنستان و گرجستان و دیگر نواحی نزدیک قفقاز برای نواختن موسیقی سنتی این کشورها و بخش‌ها رایج است.

تاریخچه تار

تار در لغت ایرانی به معنی زه، سیم و از لحاظ سازشناسی از گروه سازهای زهی مضرابی است.

بنابر روایتی تار از زمان فارابی (حدود سال ۲۶۰ هجری – سال ۳۳۹ هجری) موسیقیدان معروف ایرانی وجود داشته و بعد از وی توسط صفی الدین ارموی و دیگران به سمت کمال پیش رفته‌است. 

این ساز دارای ۲۸ پرده است (یعنی کمتر از سه اکتاو). آخرین الگوی منحصربه‌فرد ساخت تار نیز متعلق به سازگر مشهور ایرانی استاد یحیی (۱۲۵۴–۱۳۱۰ه‍.ش) می‌باشد.

ساختار ساز تار

کاسهٔ ساز بیشتر از کنده کهنه چوب توت ساخته می‌شود که هرچه این چوب کهنه‌تر باشد به دلیل خشک بودن تارهای آن چوب تار دارای صدای بهتری خواهد بود.جنس خرک از شاخ بز کوهی است. در دو طرف دسته از استخوان شتر استفاده می شوند

از لحاظی این ساز به سه‌تار نزدیک است. از لحاظ شیوهٔ نوازندگی زخمهٔ عادی در ساز به صورت راست (از بالا به پایین) است ولی در سه‌تار بالعکس است (از پایین به بالا). همچنین از نظر تعداد پرده‌ها نیز با هم شباهت دارند.صدای تار به دلیل وجود پوستی که روی آن است از شفافیت خاصی برخوردار است.

راهنمای خرید تار

ساز خوش صدا، دسته‌ای شفاف دارد.

تار کیفی صدای گِز ندارد، اگر با تعویض سیم و پرده‌ها، این صدا برطرف نشد، ممکن است دسته‌ی آن کج یا پیچیده شده باشد.

اگر یک تار کیفی باشد، هرچه بیشتر مضراب بخورد، صدایی خوش‌تر خواهد داشت.

جنس و شکل مضراب در تولید صدا، بسیار موثرند.

حجم صدای خوب و نداشتن صدای تو دماغی از ویژگی‌های تار است‌، البته نداشتن زنگ بیش از حد و گِز و هم‌چنین تناسب حجم صدای تمام سیم‌ها با هم را باید به این خصوصیات افزود.

در خیلی از سازها، سیم‌های دو و سل از هم پیشی می‌گیرند به گونه‌ای که در بالای دسته با هم کوک هستند اما در انتهای آن، سیم سل عقب یا جلو می‌افتد.

صدایی شفاف، صاف و بدون اضافات، بهترین خصوصیت یک ساز خوب است.

اساتید تار اردیبهشت